Zihinsel Engelli Çocuklarda Fiziksel Aktivite Katılımı Mavi Işık Maruziyeti ve Uyku Bozukluğunun İncelenmesi
Musa Türkmen1 
, Özgür Eken1 , Ahmet Kurtoğlu2
1Department of Physical Education And Sport Teaching, Faculty of Sports Sciences, İnönü University, Malatya, Türkiye
2Department of Physical Education And Sport Teaching, Faculty of Sports
Anahtar Sözcükler: Zihinsel engelli bireyler, fiziksel aktivite, ekran maruziyeti, mavi ışık, uyku bozuklukları
Öz
Amaç: Bu çalışmanın amacı, zihinsel engelli çocukların fiziksel aktiviteye katılım durumlarına göre mavi ışık maruziyeti ve uyku bozukluğu farklılıklarını incelemektir.
Materyal ve Yöntemler: Tanımlayıcı kesitsel tipteki bu çalışmanın örneklemi, Malatya, Türkiye'de yaşayan yaşları 6-16 arasında hafif veya orta düzeyde zihinsel engelli çocuklara sahip 197 aileden oluşmaktadır. Katılımcıların yaşı, cinsiyeti, kilosu, okul türü ve ebeveynlerin eğitim durumu gibi demografik özelliklerin yanı sıra günlük televizyon, telefon, bilgisayar veya tablet kullanım süreleri, fiziksel aktiviteye katılım durumları ve lisanslı sporcu olup olmadıkları sorgulanmıştır. Zihinsel engelli bireylerde uyku bozukluklarını değerlendirmek için "Çocuklar İçin Uyku Bozukluğu Ölçeği (ÇUBÖ)" kullanılmıştır. Verilerin analizi SPSS istatistik yazılımı ile yapılmıştır. Normallik Kolmogorov-Smirnov testi ile test edilmiş ve dağılımın normal olduğu belirlenmiştir. Elde edilen veriler Bağımsız Örneklem T-Testi ve Pearson Korelasyonu ile analiz edilmiştir.
Bulgular: Çocuklar İçin Uyku Bozukluğu Ölçeği puanları ile günlük toplam mavi ışık maruziyeti (r = 0.296, p < 0.01) ve uyku öncesi mavi ışık maruziyeti (r = 0.439, p < 0.01) arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Fiziksel aktiviteye katılanlar ile katılmayanların SDSC skorları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark gözlemlenmemiştir. Fiziksel aktiviteye katılanlar ile katılmayanların toplam günlük mavi ışık maruziyeti veya uyku öncesi mavi ışık maruziyeti arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark gözlemlenmemiştir (p > 0.05). Ayrıca, yalnızca lisanslı sporcu olma ile günlük toplam mavi ışık maruziyeti arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p < 0.05).
Sonuç: Zihinsel engelli bireylerde mavi ışık maruziyeti ile uyku bozuklukları arasında pozitif bir ilişki bulunmaktadır. Ancak, fiziksel aktiviteye katılım, tek başına SDSC skorlarını ve mavi ışık maruziyetini etkilememiş hatta lisanlı çocukların toplam günlük mavi ışığa maruziyeti lisanlı olmayan çocuklara göre daha fazladır.
